سیمین دانشور را می توان نخستین زن ایرانی دانست که به صورت حرفه‌ای در زبان فارسی داستان نوشت. البته قبل از سیمین دانشور هم افرادی بودند، مانند امینه پاکروان که به زبان فرانسه نویسندگی می کردند، اما به فارسی تسلط نداشتند، در هر حال سیمین دانشور را اولین زن نویسنده ایرانی می‌دانند. وی در دوره‌ای داستان‌نویسی را شروع کرد، که حضور زن به عنوان نویسنده امری غیر عادی در جامعه تلقی می شد؛ کاری را که فروغ فرخزاد در زمینه شعر انجام داد، سیمین دانشور در داستان نویسی انجام داد.
اولین آثار سیمین دانشور
دکتر سیمین دانشور نه تنها نویسنده ای بزرگ بود بلکه در کار ترجمه هم موفق بود، همچنین نخستین رئیس کانون نویسندگان ایران بود، که در این کانون عضویت هم داشتند.
اولین آثار سیمین دانشور در سال 1327 با نام «آتش خاموش» که از سری داستان های کوتاه بود منتشر شد.
مهم‌ترین اثر سیمین دانشور را رمان سووشون می دانند، که نثری ساده و سلیس دارد،که به هفده زبان زنده دنیا ترجمه و چاپ شده است . سووشون یکی از پرفروش‌ترین آثار ادبیات داستانی در ایران به شمار می‌رود.
زاد روز سیمین دانشور
وی در 8 اردیبهشت 1300 در شهر شیراز دیده به جهان گشود. پدرش دکتر محمدعلی دانشور (احیاءالسلطنه) مردی با فرهنگ و ادب بود و همپنین عضو گروه حافظیون که شب‌های جمعه بر سر مزار حافظ جمع می‌شدند و یاد حافظ را زنده می‌داشتند، بود. مادر ایشان قمرالسلطنه حکمت بود، که بانوی شاعر و هنرمندی بود و نقاشی را به فرزندانش می‌آموخت، سیمین دانشور سه برادر و دو خواهر هم داشت.
سیمین دانشور در مدرسه انگلیسی «مهرآئین» به تحصیل را آغاز کرد و همواره شاگرد ممتاز بود، سپس به تهران نقل مکان کرد و در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران به تحصیل مشغول شد و در مدرسه‌ای آمریکایی در تهران اقامت گزید.
سیمین دانشور در سال 1320 موفق به اخذ مدرک لیسانس شد، و در همان سال پدرشان را از دست دادند، سیمین دانشور به از این مرحله از زندگی وارد اشتغال شد، معاونت اداره تبلیغات خارجی و همچنین نوشتن مقاله برای روزنامه ایران آن زمان با نام مستعار «شیرازی بی‌نام» بود و برای مدت کوتاهی نیز در رادیو تهران مشغول شد.
سیمین دانشور اولین اثر خود، «آتش خاموش» را در حالی نوشت که 22 سال داشت، و در 27 سالگی این کتاب را چاپ کرد؛
سیمین دانشور آتش خاموش را به صادق هدایت نشان داد و نظر وی را راجب کتابش خواست، صادق هدایت به سیمین گفت «اگر من به تو بگویم چطور بنویس و چکار کن دیگر خودت نخواهی بود، بنابراین بگذار دشنام‌ها و سیلی‌ها را بخوری تا راه بیفتی»
سیمین دانشور علاقه چندانی به آتش خاموش اولین اثرش نداشت و معتقد بود این کتاب به مقتضای سنش زیادی رمانتیک می باشد. و اجازه چاپ مجدد به این کتاب را نداد.
ازدواج سیمین دانشور
سیمین دانشور در اواخر بهار سال 1327 پس از انتشار «آتش خاموش» در مسیر بازگشت از شیراز به تهران با جلال آل‌احمد آشنا می شود. که این تاریخ و آشنایی نقطه عطفی در زندگی سیمین دانشور محسوب می‌شود؛ زیرا جلال آل‌احمد نیز از نویسندگان بنام آن دوره بود که با بزرگان این عرصه آمد و شد داشت، و ذاتاً نویسنده‌پرور بود. سیمین دانشور در سال 1329 با جلال آل‌احمد ازدواج کرد. سیمین دانشور تا سال 1348 که جلال به طور ناگهانی در گیلان وفات یافت، با وی همراه و هم یار بود.
وی در سال 1328 موفق به اخذ مدرک دکتری ادبیات فارسی از دانشگاه تهران شد و رساله زیبایی شناسی «علم الجمال و جمال» را که در رابطه با ادبیات قرن هفتم است، راا به رشته تحریر درآورد. و با بزرگانی چون فاطمه سیاح، بهمینار، ملکی و فروزانفر کار کرد.
تحصیلات سیمین دانشور در خارج کشور
در سال 1331 (1951 میلادی) دکتر سیمین دانشور با استفاده از بورس تحصیلی فولبریت به ایالات متحده آمریکا رفت و به مدت دو سال در رشته زیباشناسی در دانشگاه استنفورد مشغول به تحصیل شد. در این مدت داستان‌های کوتاه دانشور به انگلیسی در مجله ادبی پاسیفیک اسیکتاتور و کتاب داستان‌های استنفورد به چاپ رسید. سیمین دانشور در آمریکا تکنیک، فضاسازی، مکان و محیط داستانی را آموخت و در واقع از مدرن‌ترین شیوه‌های روایی داستان آگاه شد. دانشور وقتی از آمریکا به ایران برگشت،
کتاب «شهری چون بهشت» را نوشت که چندین برابر از آثار قبلیش بهتر بود.
سیمین دانشور و جایگاه زن ایرانی
سیمین دانشور برخلاف همسرش جلال اهل سیاست نبود و با افکار سیاسی همسرش هم مخالف بود. به طور کلی سیمین دانشور در آثار خود به مشکل هویت و جایگاه زن ایرانی در مرحله‌ای از تغییر و تحول اجتماعی می‌پردازد و تلاش زنان برای خودیابی را با انتقاد از جامعه‌ای ـ که دنیای زنان ناشناخته‌تر از دنیای مردان است ـ مورد بررسی قرار می‌دهد.
رمان «جزیره سرگردانی» جزء آخرین آثار داستانی سیمین دانشور می باشد، که در تیراژ بالایی به چاپ رسیده و مورد توجه محافل و منتقدان ادبی واقع شده است.
درگذشت سیمین دانشور
سیمین دانشور عصر روز ۱۸ اسفند ۱۳۹۰ در ۹۰ سالگی در منزلش در شهر تهران درگذشت.
آثار سیمین دانشور
• مجموعه داستانها
– آتش خاموش، اردیبهشت ۱۳۲۷
– شهری چون بهشت، – دی ۱۳۴۰
– به کی سلام کنم؟ – خرداد ۱۳۵۹
– از پرنده‌های مهاجر بپرس ۱۳۷۶
• رمان‌ها
– سَووشون – تیر ۱۳۴۸
– جزیرهٔ سرگردانی ۱۳۷۲
– ساربانْ سرگردان ۱۳۸۰
-کوه سرگردان
• ترجمه‌ها
-سرباز شکلاتی، نوشتهٔ برنارد شاو، ۱۳۲۸
-دشمنان، نوشتهٔ آنتون چخوف، ۱۳۲۸
-بنال وطن، نوشتهٔ آلن پیتون، ۱۳۵۱
-داغ ننگ، نوشتهٔ ناتانیل هاثورن
-باغ آلبالو نوشتهٔ آنتوان چخوف، ۱۳۸۱
-ماه عسل آفتابی (مجموعه داستان)، نوشتهٔ ریونوسوکه آکوتاگاوا و…
• آثار غیرداستانی
– غروب جلال، انتشارات رواق
– شاهکارهای فرش ایران
– راهنمای صنایع ایران
– ذن بودیسم